بنام دوست

شنیدم که مسئول کشتار صربستان دیکتاتور بزرک میلوسویچ در زندان ترک حیات گفته در این رابطه فقط خاطره ای را از استاد بزرگ ریاضی دانشگاه دولتی مسکو مطرح می کنم. پرفسور کلموگرف از بزرگترین ریاضیدانان قرن بیستم است و آقای آرنولد که دست کمی از استادش ندارد نقل می کرد که روزی کلموگرف تعدادی مسئله ی ریاضی را بین بچه ها پخش کرد و گفت حل کنید. بعد از چند روز من یکی از این مسائل را حل کرده و به ایشان تحویل دادم وقتی ایشان از صحت راه حل اینجانب مطمئن شد به من گفت آفرین! شما یکی از مسائل بیست و سه گانه هیلبرت را که در اوایل قرن بیستم طرح کرده حل نموده ای و ایشان خودش بعدا چندتای دیگر از این مسائل را حل کرد. آرنولد افزود وقتی استالین در سال 1953 مرد در یادداشت های کلموگرف هست که گفته بعد از مرگ استالین من به زندگی امیدوار شدم و توانستم یکی دیگر از مسائل هیلبرت را حل کنم!
کلموگرف 30 سال بعد از استالین در گذشت اما کتاب ها و مطالب زیبای او در ریاضیات ماندگار است. چرا باید استالین چنین کند که وقتی می میرد مردم به زندگی امیدوار شوند. اسم او سایه مرگ می پراکند. او  اسرای آزاد شده ی جنگ دوم را ترسو خواند و اکثر آن ها را یا اعدام کرده و یا به سیبری تبعید کرد حتی به فرزند خویش که در جنک اسیر شده بود رحم نکرد.  روس ها عادت دارند تمام اسم خیابان ها یا ایستگاه های مترو را به نام بزرگان کنند اما هیچ خیابانی به اسم استالین در روسیه نیست. شهر استالینگراد تغییر نام داده و به جز نفرت چیزی از استالین که قهرمان پیروز جنگ دوم است در اذهان روس ها باقی نمانده است. ای کاش درس عبرتی باشد!
یاحق